تئوری رنگ ها
زمان تخمینی مطالعه:‌ 6 دقیقه

رنگ و تاثیرات آن:

رَنگ عدم برابری شدت نور دریافتی در سه نوع سلول دریافت‌کننده نور رنگی قرمز، سبز و آبی در چشم باعث بوجود آمدن مفهوم رنگ ها در مغز می‌شود. اگر یک یا چند ناحیه از طول موجهای نور مرئی توسط ماده جذب یا عبور داده شود ماده رنگی خوانده می‌شود.

با رنگ‌ها می‌توان احساس ایجاد کرد، جلب توجه نمود یا حرف زد. با رنگ می‌توان به زندگی هیجان یا آرامش بخشید. انتخاب ترکیب رنگ صحیح به شما در خلق محیطی پر از ظرافت، گرم یا آرام کمک می‌نماید. با رنگ می‌توانید در تصویر خود حس جوانی بازیگوش را تداعی کنید. رنگ‌ها می‌توانند قوی‌ترین عنصر در دستان یک طراح باشند، به شرطی که استفاده از آن‌ها را به درستی فراگرفته باشد.

انسان هم از نظر روانی و هم از نظر جسمانی تحت تاثیر رنگ قرار دارد. ثابت شده است که رنگ قرمز باعث افزایش فشار خون می‌شود. در حالی که رنگ آبی به احساس آرامش در انسان کمک می‌کند. توانایی استفاده‌ی دقیق و هماهنگ از رنگ‌ها به شما در خلق نتایج شگفت‌انگیز کمک می‌کند.

تاریخچه رنگ:

نقاشی‌های پیدا شده در غارها که توسط رنگ‌های بدست آمده از اُخرا، و اکسیدهای هماتیت و مگنتیت کشیده شده‌اند به ۴۰۰۰۰ سال قبل و به دوران انسان‌های هموساپینس بازمی‌گردد. نقاشی‌های کهن در درنادای مصر که برای سالیان متمادی بدون حفاظ و در معرض هوا بوده‌است، یک پدیده درخشان اثر برلینسی می‌باشد که هنوز هم به همان روشنی ۲۰۰۰ سال قبل است. مصری‌ها رنگ‌هایشان را با ماده‌ای صمغ مانند، ترکیب می‌کردند و هر یک را به صورت جداگانه بر روی سطح اعمال می‌کردند بدون اینکه ذره‌ای با هم مخلوط گردند. آن‌ها از ۶ رنگ استفاده می‌کردند: سفید، سیاه، قرمز، آبی، زرد و سبز.

چرخه یا دایره‌ی رنگ

«چرخه یا دایره رنگ» (color wheel) اساسی‌ترین ابزار برای ترکیب کردن رنگ‌ها است. «آیزاک نیوتون» (Sir Isaac Newton) اولین طرح دایره‌‌ای شکل رنگ را در سال 1۶۶۶ میلادی طراحی کرد. هدف طراحی چرخه‌ی رنگ، اطمینان از جذابیت استفاده از دو رنگ در کنار یکدیگر است. در طول سال‌ها تغییرات بسیاری روی این چرخه انجام شده است. با این حال رایج‌ترین مدل، چرخه‌ی 12 رنگی بر اساس مدل رنگی «RYB» است. RYB از در کنار هم گذاشتن اول اسم سه رنگ اصلی قرمز، زرد و آبی (Red – Yellow – Blow) در انگلیسی به دست می‌آید.

به طور سنتی، هم‌جواری بسیاری از رنگ‌ها در کنار هم‌دیگر به شکل چشم‌نوازی دیده می‌شود. در اصطلاح این رنگ‌‌ها با همدیگر در «هارمونی» (color harmonies) هستند. هارمونی رنگ‌ها از تعداد دو یا بیشتر رنگ با یک رابطه‌ی خاص در چرخه‌ی رنگ‌‌ها ساخته‌ می‌شود.

رنگ‌های اصلی، فرعی و ترکیبی

در مدل RYB، رنگ‌های «اصلی یا اولیه» (primary colors) به قرمز، زرد و آبی گفته می‌شود. در ادامه با مخلوط کردن رنگ‌های اصلی، سه رنگ «فرعی یا ثانویه» (secondary colors) شامل سبز، نارنجی و بنفش ایجاد می‌شود. شش رنگ «ترکیبی» (tertiary colors) از ترکیب رنگ‌های اصلی و فرعی به دنیا می‌آیند.

سایه، روشن و شدت

«روشن» (Tints)، «سایه» (Shades) و «شدت یا تن» (Tones) سه مفهوم در مورد رنگ‌ هستند که عموما به شیوه‌ای نادرست مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگر رنگی با اضافه کردن رنگ سفید به وجود آید به آن روشن یا تینت گفته می‌شود. اگر به رنگی سیاه اضافه کنیم، رنگ تیره‌تر را سایه می‌خوانند. در نهایت اگر رنگی را با خاکستری مخلوط کنیم، نتیجه شدت یا تن متفاوتی خواهد داشت.

در روانشناسی رنگ ها به این نکته اشاره می شود که، رنگ با اثرگذاری در مخاطبین با آنان ارتباط برقرار میکند. به همین علت شناخت انواع رنگ می تواند در مسیر کاربرد رنگ در بازار یابی و فروش به شما کمک کند.

تحقیقات بیشماری در خصوص کشف رنگ های موجود در جهان پیرامون ما انجام شده است که آخرین تحقیقات علمی که توسط بهترین سیستم های دیداری با راندمان در حوزه نور انجام شده است حاکی از آن است که طیف رنگ تاریکی ۱۰۰۰ قسمت و رنگ های قرمز و سبز و آبی ۱۰۰ قسمت دارند یعنی:

۱۰۰۰*۱۰۰=۱۰۰۰۰۰

درصورتی که مانیتور می تواند ۱۶.۸ میلیون رنگ را نمایش دهد که بیشتر از تعداد رنگی است که چشم ما قادر به دیدن و تشخص دادن است. نکته قابل توجه این است که در افراد مختلف با توجه به شرایط فیزیکی هر شخص مشاهده و مقایسه رنگ ها متفاوت است.

انواع رنگ ها:

1_ رنگ ها ی گرم:

شامل رنگ های قرمز، زرد، نارنجی هستند که از این رنگ ها بیشتر به عنوان رنگ تاکید کننده و جهت جلوه بیشتر رنگ های خنثی (سفید و مشکی)استفاده می شود. رنگ های گرم شادابی و راحتی را القا میکنند و باعث فعال شدن عکس العمل مغز شده و احساس هیجان و عشق و گاها عصبانیت را القا میکند.

2_ رنگ ها ی سرد :

شامل رنگ های آبی، بنفش و سبز هستند که از این رنگ ها برای هدایت احساسات و عواطف استفاده می شود. انتخاب رنگ های سرد حس آرامش را انتقال می دهد و باعث ایجاد اثرات منفعل کننده مغز می شود که ایجاد احساس آرامش، رضایت و سکون می باشد.

مدل نمایش رنگ ها:

در سیستم های کامپیوتری از آنجا ک رنگ ها غیر قابل فهم هستند و باید رنگ ها را با کد های خاصی معرفی و تعیین کنید ک این روش های کد دهی عبارتند از:

1_ مدل رنگ RGB:

زمانی مدل رنگ RGB تولید و رایج شد که صفحه های نمایش الکتریکی و الکترونیکی رایج شدند. مدل رنگ  RGB از سه رنگ اصلی قرمز(Red) و سبز(Green) و آبی (Blue) تشکیل می شود که از ترکیب این ۳ رنگ رنگ های جانبی بوجود می آید. برای تولید رنگ سفید باید از حداکثر رنگ هرسه بهره برد و برای تولید رنگ مشکی از عدم وجود این سه رنگ بهره برد.

شدت رنگ در مدل  RGB بین صفر تا ۲۵۵ تقسیم بندی می شود که عدد ۲۵۵ مربوظ به حداکثر شدت نور و صفر مربوط به عدم حضور نور است و به همین علن نرخ افزایشی شدت نور به مدل RGB ، مدل افزایشی هم گویند.

2_ مدل رنگ CMYK:

ماجرای رنگ اشیا و چاپ با صفحه نمایش بسیار متفاوت است چون در این موارد نور تابیده شده به یک جسم منعکس شده و به چشم ما میرسد جسم در این لحظه تمام مولفه های نوری ک ندارد را جذب و مولفه های نوری ک داشتم را بازتاب میکند و اینگونه رنگ ها را تشخیص میدهیم. حال به مدل رنگ هایی که بر اساس رنگ دانه ها و رنگ های مایع تعریف می شود بعلت جذب طیف مشخصی از نور مدل رنگ کاهشی گویند.

نوع مرسوم دیگری از مدل رنگ ها برای موارذی که ساطع شدن نور درکار نخواهد بود مدل CMYK گویندکه مخفف رنگ های بکار گرفته شده است که عبارتند از: فیروزه ای (Cyan) و ارغوانی (Megenta) و زرد (Yellow)  و مشکی (black)

در این مدل در حالت توری اینگونه است که ترکیب رنگ های ارغوانی و زرد و فیروزه ای رنگ مشکی را مشتق می کند ولی در واقعیت رنگی نزدیک به بادمجانی را تولید میکند و به همین علت از مشکی بعنوان پارامتری از رنگ های جدا بهره خواهیم گرفت. این سیستم رنگ توانایی تولید رنگ سفید را ندارد و به همین علت از سفیدی کاغذ چاپ بهره میبریم.

شدت رنگ این مدل بین صفر تا صد تقسیم بندی شده است که صفر عدم وجود رنگ و صد بیشترین مقدار رنگ خواهد بود.

کلام آخر:

عمده و معروف ترین مدل های رنگ RGB و CMYK می باشد ولی مدل های رنگی دیگری نیز وجود دارند مثل Hexadecimal که مشتق شده از مدل رنگ RGB است و برای نمایش رنگ وب در HTML استفاده می شود. بسته به نوع کاری که میخاهیم استفاده کنیم باید مدل رنگ خاص خودش را انتخاب کنیم که کیفیت مورد نظر بعد از اجرا را بدست آوریم.