بازاریابی اینترنتی یا دیجیتال مارکتینگ ( Digital marketing ) نوعی از بازاریابی محصولات یا خدمات است که با استفاده از فناوریهای دیجیتال و عمدتاً در اینترنت مانند تلفنهای همراه و دیگر صفحات نمایش مثل کامپیوتر و هر رسانه دیجیتال دیگر انجام میشود. Digital marketing نوعی بازاریابی تبلیغاتی است که به دلیل ارزانی، ماندگاری زیاد و فراگیر بودن آن همزمان با رشد ابزارهای اطلاعرسانی و روابط عمومی جایگاه خاصی را در بین تبلیغات باز کردهاست.
شبانهروزی و بیوقفه بودن Digital marketing و قابلیت ایجاد تغییرات به صورت به روز باعث شده بازاریابی دیجیتال نوع تبلیغات به خصوص زمانی که شرکتها از لحاظ منابع مالی با مشکلات مواجه هستند کاملاً بهتر و کارآمد شود.
درواقع دیجیتال مارکتینگ به معنای استفاده از همه ابزارهای دیجیتال مثل وب سایت، اپلیکیشن، تبلیغات آنلاین، شبکههای اجتماعی، سئو، بازاریابی اینترنتی، بازاریابی موبایلی برای هدف مشخصی به اسم مارکتینگ یا بالا بردن فروش یا برند سازی میباشد.
اهمیت دیجیتال مارکتینگ
تحقیقی که توسط انجمن سلامت و ایمنی آمریکا در مورد سوانح رانندگی انجام شده، نشان میدهد بیش از ۹ درصد از رانندگان مدام به تلفن همراه خود نگاه میکنند؛ در چنین وضعیتی قطعا دقت مسافران به آنچه در خیابان اتفاق میافتد خیلی کمتر از این حرفهاست. کافیست به کسانی که در تاکسی، اتوبوس، یا مترو با شما همسفر میشوند دقت کنید. در شرایطی که به طور متوسط هر فرد ۱۱ ساعت از روز را صرف کارکردن با وسائل الکترونیکی میکند، بیلبوردها شانس دیده شدنشان را از دست میدهند.
در چنین شرایطی با پر رنگ شدن نقش اینترنت در زندگی روزمره، استفاده از ابزارها و Digital marketing روز به روز اهمیت بیشتری پیدا میکند.
تقسیم بندی دیجیتال مارکتینگ
فعالیتهای Digital marketing را میتوان به دوبخش اصلی آنلاین و آفلاین تقسیم کرد. بازاریابی آنلاین ۷ لایه عمومی را شامل میشود که در اینجا به این ۷ کانال اشاره می کنیم
بازاریابی اینترنتی یا آنلاین ۷ زیر شاخه اساسی زیر را شامل می شود:
- سئو (SEO) یا بهینه سازی برای موتورهای جستجو
- بازاریابی موتورهای جستجو یا SEM
- بازاریابی محتوایی
- بازاریابی شبکه های اجتماعی
- تبلیغات کلیکی یا PPC
- بازاریابی وابسته یا همکاری در فروش (Affiliate Marketing)
- بازاریابی ایمیلی یا ایمیل مارکتینگ
بازاریابی دیجیتالِ آفلاین را میتوان به ۴ دسته اصلی تقسیم بندی کرد:
- شکلهایی از بازاریابی آفلاین هستند که با استفاده از ابزارهای دیجیتال کیفیت بهتری پیدا کرده اند. در این حالت از ابزارهای الکترونیکی برای بهبود تجربه کاربران استفاده میکنیم.
- یعنی بازاریابی با استفاده از رادیو تقریبا قدیمیترین شکل دیجیتال مارکتینگ است
- بازاریابی تلویزیونی هنوز هم در زمره محبوبترین روشهای بازاریابی قرار دارد.
- دسته چهارم بازاریابی تلفنی است که عموما آن را با تماس سرد یا Cold Calling میشناسند.
تقسیم بندی از نظری دیگر
از نگاهی دیگر، بازاریابی دیجیتال را میتوان به دو بخش درونگرا و برونگرا تقسیم کرد.
بازاریابی درونگرا ( Inbound Marketing ):
غالبا در بستر اینترنت اتفاق میافتد و در آن بازاریابها با تولید محتوا سعی در کشاندن مخاطبان به وبسایت یا دیگر بسترهای آنلاین خود دارند. بهترین مثال از این شکل بازاریابی، تولید محتوا در وبلاگ است.
در بازاریابی برونگرا ( Outbound Marketing ):
در بازاریابی برونگرا میبایست سعی کنیم تا جای ممکن علاوه بر جلب توجه، برای مخاطبان جذاب باشیم.
انواع و روشهای دیجیتال مارکتینگ
بازاریابی آفلاین بهبود یافته
در شهرهای شلوغ و پر تردد، بیلبوردها هم با یکدیگر و هم با دیگر ابزارهای Digital marketing برای جلب توجه مردم رقابت میکنند. بیلبوردهای الکترونیکی و LEDهای تبلیغاتیِ پر نور و پر از رنگ خیلی خوب توجه افراد و عابران را به خود جلب میکنند.
این روزها با ورود به بازارهای موبایل با دستگاههایی روبرو میشوید که تجربه استفاده پیش از خرید را در اختیار شما قرار میدهند. اگر محصولی که میفروشید دستگاههای الکترونیکی هستند، امکان استفاده پیش از خرید و قرار دادن دموی محصول در اختیار مشتریان، بخش جدا نشدنی از استراتژیهای دیجیتال مارکتینگ شما خواهد بود.
بازاریابی تلویزیونی
ویدئو یکی از بهترین ابزارهای برقراری ارتباط با مخاطب شماست. در محتوای ویدئویی علاوه بر کلام، میتوانید از لحن، جلوههای بصری و حتی موسیقی برای انتقال پیامی خاص به مخاطبان استفاده کنید. فراموش نکنید که در انتها، بازاریابی چیزی جز برقراری ارتباط صحیح با مخاطبان نیست. شاید هم به همین دلیل است که این روزها ویدئو مارکتینگ یا بازاریابی ویدئویی یکی از محبوبترین ابزارهای دیجیتال مارکتینگ محسوب میشود، چرا که برای عموم افراد برقراری ارتباط با محتوای ویدئویی بسیار سادهتر، جذابتر و باکیفیتتر است.
بازاریابی تلویزیونی قدیمیترین روش استفاده از ویدئو برای فعالیتهای بازاریابی است. اما این شکل از بازاریابی دیجیتال نیز آرام آرام جایگاه قدیمیاش را از دست میدهد. با تمام اینها، هنوز به طور متوسط هر فرد ۴ ساعت از وقت خود را صرف تماشای تلویزیون میکند. بنابراین تلویزیون کماکان نقش مهمی در فعالیتهای بازاریابی خواهد داشت.
در دنیایی که بازاریابها هر روز سعی میکنند تا هرچه هدفمندتر (از طریق کانالهای بازاریابی آنلاین مثل سئو، موتورهای جستجو و بازاریابی شبکههای اجتماعی) به مخاطبان دسترسی داشته باشند و کیفیت فرایندهای تولید را بهبود ببخشند، در استفاده از بازاریابی و تبلیغات تلویزیونی باید خیلی هوشمندانهتر عمل کنید تا مخاطبان، ارتباط محصول یا خدمات شما با خودشان را بهتر درک کنند. اگر هدف شما از تبلیغ افزایش سهم-آوا یا ایجاد Brand Awareness باشد، تبلیغات تلویزیونی هنوز هم گزینه خوبی به شمار میآید.
به طور کلی استفاده همزمان و صحیح از تبلیغات آنلاین و آفلاین میتواند اثربخشی فعالیتهای شما را دو چندان کند.
بازاریابی رادیویی
بعد از گذشت بیش از یک قرن از ارسال اولین پیامهای تبلیغاتی با استفاده از رادیو و علیرغم کوچک شدن سهم رادیو از فعالیتهای بازاریابی و کمرنگ شدن نقش آن در نظر بسیاری از صاحبین کسب و کار، هنوز هم یک تبلیغ رادیویی خوب میتواند ارتباط محکم و با کیفیتی بین شما و مخاطبانتان برقرار کند.
بازاریابی رادیویی هنوز هم نقش مهمی در فعالیتهای بازاریابی بخصوص برای برندهای بزرگ بازی میکند. توجه به آمار زیر خالی از لطف نخواهد بود:
- در ایالات متحده و در یک بازه زمانی یک هفتهای، ۸۵ درصد از مردم به رادیو گوش میدهند.
- به طور متوسط هر شنونده ۲ ساعت به رادیو گوش میدهد.
- ۴۰ در صد از کل بودجههای صرف شده در بازاریابی رادیویی مربوط به بازار آمریکا است.
- حد اقل ۵۰ درصد از مردم آمریکا در ماه یکبار به رادیو اینترنتی گوش میدهند.
بازاریابی تلفنی
بازاریابی تلفنی را میتوان به دو بخش کلی تقسیم کرد. بازاریابی با استفاده از تلفنهای همراه (هوشمند) و با استفاده از تلفنهای عادی.
اگر برقراری ارتباط با مخاطبان از طریق تلفنهای هوشمند در بستر اینترنت اتفاق بیافتد، مثلا در اینستاگرام و سایر شبکههای اجتماعی، این شکل از دسترسی به افراد در حوزه بازاریابی آنلاین و موبایل مارکتینگ معنا پیدا میکند؛ اما اگر از ابزارهایی مانند اساماس یا تماس صوتی استفاده کنیم، فعالیتهای ما به بخش آفلاین دیجیتال مارکتینگ مربوط خواهد شد. دراینجا منظورمان از بازاریابی تلفنی، برقراری ارتباط با مخاطبان و مشتریان بدون استفاده از اینترنت است.
تماس سرد یا Cold Calling
تماس سرد یا Cold Calling شناخته شدهترین شکل بازاریابی تلفنی است و به تماسی صوتیای گفته میشود که در آن بدون داشتن زمینه قبلی، سعی در فروش محصول یا خدمات به دیگران میکنیم. این روش نه برای بازاریاب و نه برای مخاطب روش چندان دلچسبی به نظر نمیآید. چرا که جلب اعتماد مشتری سخت خواهد بود.
بازاریابی با استفاده از پیام کوتاه شکل دیگری از بازاریابی تلفنی است که خصوصا برای کسب و کارهای کوچک میتواند جذاب باشد. برای مثال ارسال پیامک درباره تخفیف یا پیشنهادی ویژه به مشترکین یک منطقه، میتواند پای مشتریان بیشتری را به رستوران شما باز کند.
ابزارهای بازاریابی دیجیتال یا دیجیتال مارکتینگ
موارد زیر، نمونههایی از ابزارهای بازاریابی دیجیتال محسوب میشوند:
- بازاریابی توسط موتورهای جستجو (SEM)
- بهینه سازی برای موتورهای جستجو (سئو)
- بازاریابی محتوا (Content Marketing)
- بازاریابی درونگرا (Inbound Marketing)
- بازاریابی شبکه های اجتماعی (Social Media Marketing)
- استراتژی محتوا (Content Strategy)
- تبلیغات بر اساس کلیک (PPC)
- اینفلوئنسر مارکتینگ (Influencer Marketing)
- تبلیغات بنری (Banner Advertising)
- ایمیل مارکتینگ
- بازاریابی موبایلی یا موبایل مارکتینگ (یا اصطلاح قدیمی آن: تبلیغات موبایلی)
- بازاریابی از طریق همکاری در فروش (Affiliate Marketing)
- تولید محتوا
- بازاریابی ویروسی دیجیتال (Digital Viral Marketing)
چند کتاب آموزش دیجیتال مارکتینگ
کتاب فارسی دیجیتال مارکتینگ، آنقدر زیاد نیست که دست شما در انتخاب آنها باز باشد. اما در زبان انگلیسی، کتابهای آموزش دیجیتال مارکتینگ کم نیستند.
- The New Rules of Marketing and PR (قوانین جدید بازاریابی و روابط عمومی) اثر دیوید اسکات را میتوان یک کتاب مرجع کلاسیک در زمینهی بازاریابی دیجیتال دانست؛ و میتواند برای همهی کسانی که علاقهمند به دیجیتال مارکتینگ هستند، مفید باشد و به ذهن آنها نظم دهد.
- Epic Content Marketing اثر جو پولیتزی را میتوان فراتر از بازاریابی محتوا دانست. چون در آن، بسیاری از حوزههای بازاریابی دیجیتال را مورد توجه قرار داده و نقش محتوا در هر یک از حوزهها را به بحث گذاشته است.
معرفی پادکست برای Digital marketing
قاعدتاً جستجو و یافتن پادکست های دیجیتال مارکتینگ دشوار نیست (چون تعداد آنها محدود است). اما اگر بخواهید پادکست های دیجیتال مارکتینگ را به زبان انگلیسی گوش بدهید، انتخاب پادکست های مناسب برای آموزش دیجیتال مارکتینگ چندان ساده نخواهد بود. پیشنهاد ما این است که ابتدا به سراغ دو پادکست زیر بروید و سپس سایر منابع را بررسی کنید:
- مجموعه پادکست This Old Marketing (کاری از جو پولیتزی)
- مجموعه پادکست The Craft of Marketing
- پادکست Content Talks کریستینا هالورسون (قدیمی است، اما نکات ارزشمندی دارد)
نتیجه گیری
در تعریف ساده، دیجیتال مارکتینگ برقراری ارتباط با مخاطبان از طریق ابزارهای دیجیتال است. اگر انتقال پیام به مخاطب در بستر اینترنت اتفاق بیافتد، فعالیتهای ما در حوزه بازاریابی آنلاین جای میگیرند. اگر بدون استفاده از اینترنت (مثلا تبلیغات تلویزیونی) به برقرای ارتباط با مخاطبان اقدام کنیم، از زیر شاخه آفلاینِ بازاریابی دیجیتال استفاده کردهایم.
استفاده همزمان از تبلیغات آنلاین و آفلاین، بخصوص هنگام طراحی کمپین میتواند اثربخشی فعالیتهای شما را دو چندان کند؛ تا جایی که در بسیاری از کمپینها استفاده از تبلیغات پرینتی نیز میتواند کمک آفرین باشد.