در ابتدای این مقاله باید به این سوال پاسخ دهیم که سرور چیست و چه کاربردی دارد؟ در پاسخ به پرسش کار سرور چیست بایستی گفت به بیان ساده سرور، کامپیوتری همیشه روشن و قدرتمند است که کاربران در زمان‌های متفاوت، از آن انتظار پاسخ به درخواست‌های خود را دارند. زمانی که دسترسی به آن تنها در محدوده یک شبکه داخلی باشد، آن را سرور تحت شبکه می‌نامند. به این معنا که تمامی کامپیوترهای موجود در این شبکه، از سرور فرمان می‌گیرند و نیازهای تحت شبکه خود را به کمک آن تامین می‌کنند. حال اگر گستره این شبکه را کمی بیشتر و تشکیل شده از تمام کامپیوترهایی که از طریق اینترنت به هم وصل شده‌اند بدانیم، با گروه بسیار بزرگی از کامپیوترهای همیشه روشن و در دسترس از طریق اینترنت، روبرو هستیم. سرورهای اینترنتی، اطلاعاتی که در هر زمان از شبانه‌روز بر روی پهنای اینترنت جستجو می‌شوند را، در اختیار کاربران قرار می‌دهند، حال که مفهوم سرور یعنی چه آشنا شدید در امتداد مقاله به بررسی سخت افزاز سرور می پردازیم.
تاریخچه استفاده از سرور
استفاده از واژه “سرور” در مباحث کامپیوتری از تئوری صف بندی نشات گرفته شده است، که به اواسط قرن ۲۰ باز می گردد و در مقاله ای که نمادگذاری Kendall را معرفی کرده، مورد استفاده قرار گرفته است. در مقالات قدیمی تر، نظیر Erlang (1909) ، واژه های محسوس تری همانند “اپراتورهای تلفن” استفاده شده اند.
در محاسبات کامپیوتری، تاریخ استفاده از لغت “سرور” حداقل به RFC 5 (1969) (یکی از اولین مستنداتی که ARPANET (اینترنت قدیمی) را تعریف کرد) باز می گردد و در مقابل واژه “کاربر” قرار داد و دو نوع میزبان را از هم متمایز می سازد: “سرور- میزبان” و “کاربر- میزبان”. استفاده از لغت “خدمت رسانی” در مقابل “سرور- میزبان” و “کاربر- میزبان” نیز به مستندات قدیمی از جمله RFC 4 باز می گردد.
در فرهنگ اصطلاحات کامپیوتری “جارگون”، سرور را به صورت حس مشترکی از یک فرایند که سرویس یا خدماتی را معمولاً از راه دور برای درخواست ها ارائه می دهد، تعریف شده است که در نسخه (۱.۱.۰) سال ۱۹۸۱ آمده است:
سرور . نوعی DAEMON است که خدمتی را برای درخواست دهنده ارائه می دهد، که غالباً این خدمت به کامپیوتری به غیر از کامپیوتری که سرور روی آن اجرا می شود ارسال می گردد.
منابع سخت افزاری سرور چیست؟
باید بدانیم که منابع سخت‌افزاری سرور چیست؟ Server، از قطعات سخت‌افزاری خاصی تشکیل شده است که بالاترین پردازش و عملکرد از آنها انتظار می‌رود. عموما سرورها از پردازنده‌ای قدرتمند با چندین عدد هسته فیزیکی و مجازی، RAM بالا و هارد‌دیسک با فضای ذخیره‌سازی چند ترابایتی، تشکیل می‌شوند. با توجه به این میزان قدرت و عملکرد، سرور می‌بایست در فضایی نگهداری شود که بدون هیچ‌گونه اختلال و قطعی به صورت ۲۴ ساعته روشن و به اینترنت وصل باشد. کاربرد سرور با توجه به این ساختار و پاسخگویی به درخواست‌های متعدد کاربران، معنا می‌یابد.
دیتاسنتر چیست؟
در شبکه اینترنت یکی از مهم‌ترین فاکتورها به هنگام دریافت خدمات، پایداری یک سرور محسوب می‌شود. محل‌های ویژه‌ای در سراسر دنیا با نام دیتاسنتر یا همان مرکز داده، جهت نگهداری از سرور ها احداث می‌شوند که تمرکز آنها بر روی کیفیت شبکه، پشتیبانی قطعات و نرم‌افزارهای مورد نیاز است.
این مراکز داده بصورت تخصصی، شرایط را برای استفاده از سرورها به دور از قطعی و مشکلات دیگر، فراهم می‌آورند. بنابراین “دیتاسنتر” محلی است که صدها و یا هزاران سرور را در رک‌‌‌ها (Rack)، کیج‌ها (Cage) و اتاق‌های مختلف، جای می‌دهد. ساختمان دیتاسنتر از بخش‌های مختلفی مانند اتاق کنترل، اتاق سرور، ژنراتورها، تاسیسات خنک‌سازی، انبار سخت افزار، اتاق UPS و Battery Backup، اتاق نگهداری از وسایل اطفای حریق و اتاق مدیریت شبکه تشکیل می‌شود. این بخش‌ها با توجه به نیازها، طراحی و امکانات و زیرساخت برای هر مرکز داده، کاملا متفاوت خواهند بود.
سیستم عامل سرور ها
لینوکس : تمامی توزیعات لینوکس مانند CentOS ، Fedora Core و Debian را شامل می شود .
ویندوز : تمامی ورژن های مختلف ویندوز مانند windows 7 , 8 , 10 و windows server را شامل می شود .
مجازی ساز : نرم افزارهای مجازی ساز مانند Vmware ESX و Hyper-V را شامل می شود.
ویژگی های سرور چیست؟
- انحصاری‌بودن منابع سخت‌افزاری
- قابلیت افزایش و ارتقا سخت‌افزار سرور
- اتصال دائمی به اینترنت
- سرعت عملکرد بسیار بالا
- قدرت پردازش و قدرت محاسباتی سریع
- امنیت بالا
- امکان پیاده‌سازی Raid نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، بر روی سرور
انواع سرور از نظر تخصیص منابع:
حال که با مفهوم عبارت منظور از سرور چیست؟ آشنا شدید اکنون به بررسی کاربرد سرور می پردازیم سرورها جهت ارائه خدمات به کاربران به چند دسته سرور اشتراکی، سرور اختصاصی مجازی و سرور اختصاصی، تقسیم‌می‌شوند که نحوه تخصیص منابع آنها، متفاوت است.
سرور اشتراکی: بر روی سرور اشتراکی با توجه به نوع کاربردی که دارد تعدادی وب سایت، دیتابیس یا میل دامین تعریف شده‌اند که در لحظه، پاسخگوی درخواست‌های متعددی از کاربران خواهند بود. همانطوریکه از نام یک سرور اشتراکی می‌توان فهمید، منابع آن اعم از پردازنده، پهنای باند، فضای ذخیره‌سازی و… طبق تعاریف مدیر سرور بین کاربران به اشتراک گذاشته می‌شود.
سرور اختصاصی مجازی: مقایس بزرگ‌تر با منابع اختصاصی‌تر از یک سرویس اشتراکی است که از طریق “مجازی‌سازها” تقسیم منابع یک سرور اختصاصی میزبان به چند ماشین مجازی، صورت می‌پذیرد. با توجه به اختصاصی بودن منابع ماشین‌های مجازی، تعداد وب‌سایت‌هایی که بر روی سرور میزبان ایجاد می‌شوند از وب سایت‌های سرور اشتراکی کمتر خواهند بود.
سرور اختصاصی: شرکت‌های بزرگ و وب سایت‌های پربازدیدی مانند فروشگاه‌های آنلاین، نیاز به منابعی بیش از یک ماشین مجازی خواهند داشت. کاربران این دسته سرویس‌ها، در پردازنده RAM، فضای دخیره‌سازی اطلاعات، جایگاه قرارگیری در رک و پهنای باند بر روی یک سرور، کاملا اختصاصی میزبانی می‌شوند.
در ایران، سرورهای اختصاصی به دو دسته‌ی عمده سرور اختصاصی داخل کشور و سرور اختصاصی خارج کشور تقسیم می‌شوند. تفاوت این دو مورد عموما محدود به موقعیت جغرافیایی آنها می‌شود که در چه محل و دیتاسنتری، میزبانی می‌شوند.
انواع سروراز نظر کاربرد:
با توجه به کاربرد سرورها انواع مختلف با کارایی متفاوتی وجود دارد که برخی از آنها به شرح زیر نا‌م‌گذاری شده‌اند:
Web سرور: این نوع سرور در راه‌اندازی وب‌سایت‌ها و Hostin کاربرد دارد.
Mail سرور: کاربرد میل سرور برای ارسال و دریافت ایمیل است. با نصب نرم‌افزارهای ایمیل مانند Smartermail ، Postfix و… بر روی سرور می‌توان جهت خدمات ایمیل از آن استفاده کرد.
Data Base سرور: این نوع پیکربندی اغلب در سازمان‌ها، شرکت‌ها جهت بانک اطلاعاتی مورد استفاده‌ی یک نرم‌افزار یا سرویس، قرار می‌گیرد.
Application سرور: بر روی این سرور، نرم افزار مورد استفاده کاربران سرور نصب می‌گردد و ایشان از طریق کامپیوترهای خود می‌توانند به آن، دسترسی داشته باشند.
File سرور: این نوع سرور، یکی از اساسی‌ترین و ساده‌ترین انوان سرورها، جهت اشتراک فایل است.
DNS سرور: سروری که بر روی آن سرویس و تنظیمات DNS وب سایت‌ها انجام شده است و وظایف مربوط به Resolve شدن آدرس IP های مربوط به وب سرور، ایمیل سرور و… را در شبکه اینترنت بر عهده دارد.
Game سرور: یک نوع از Application Server که کاربرد آن تنها برای بازی خواهد بود. بازی بر روی سرور نصب می‌شود و کاربران متصل به شبکه می‌توانند با برقراری ارتباط با Game سرور از بازی استفاده کنند.
Media سرور: این سرور جهت اشتراک‌گذاری سرویس‌های چند رسانه‌ای یا همان Media کاربرد دارد.
Proxy سرور: به عنوان یک رابط بین Server اصلی و Client، اطلاعات را از طرفین گرفته و پس از بررسی، به گیرنده ارسال می‌نماید.
انتخاب سرور مناسب
هنگام انتخاب سرور مناسب، چندین نکته وجود دارد که باید آنها را رعایت کنیم. پیکربندی سخت افزاری، زیر ساخت شبکه و اینترنت قدرتمند، قابلیت‌های امنیتی و حفاظت از اطلاعات مواردی هستند که باید به آنها، اهمیت ویژه‌ای دهیم. نکته مهم دیگر، کاربرد سرور است و اینکه برای برآورده کردن چه نیازی با چه منابعی، سرور تهیه می‌شود. قبل از انتخاب سرور، ویژگی‌های خاص آن‌را ارزیابی کنید تا در قبال هزینه پرداختی، سروری مناسب و کاربردی تهیه کنید.