وردپرس از دیروز تا امروز
زمان تخمینی مطالعه:‌ 9 دقیقه

امروزه وردپرس (wordpress) بیشترین سهم را در بین وب‌سایت‌های ایرانی و خارجی داشته و در جهان بیش از یک میلیون وب‌سایت با سیستم مدیریت محتوای وردپرس ایجاد شده است و به‌صورت میانگین می‌شود گفت که در هر روز بیش از 100 هزار وب‌سایت تازه با وردپرس ساخته می‌شود!

کمتر کسی پیدا می‌شود که از نگارش‌های آغازین wordpress استفاده کرده باشد تا امروز که نگارش 4.5.2 این سیستم مدیریت محتوا منتشر شده است. مشخص هست که وردپرس در ابتدا این چیزی که هم‌اکنون هست و شما دوستان استفاده می‌کنید نبوده و جالب‌تر خواهد بود که بدانید وردپرس در گذشته چه بوده و چرا وردپرس تا این قدر بزرگ و پرطرفدار شده، با ما همراه باشید.

مروری بر تاریخچه وردپرس و تغییرات ایجاد شده در آن

شروع wordpress

مت مولنوگ بنیان‌گذار وردپرس در تاریخ 11 ژانویه 1984 در هوستون تگزاس به دنیا آمد، مولنوگ در ابتدا به مطالعه‌ی ساز ساکسیفون پرداخت و در آموزشگاه بازیگری و هنرهای نمایشی حضور می‌یافت.

در آن زمان مت مولنوگ از Cafelog/b2 (که توسعه دهنده‌ی آن میشل والدریگی در سال 2001 بود) برای وبلاگ‌نویسی استفاده می‌کرد و برای اولین بار در سال 2002 برای منتشر کردن عکس‌هایی که در سفر به واشنگتن گرفته بود از این سیستم استفاده کرد و همین باعث شد مت به این فکر بیوفتد برای وبلاگ‌نویسی نرم‌افزاری بروز و سازگار با استاندارهای وب بنویسد که نیازهایش را برطرف کند و این موضوع را در ژانویه 2003 در وبلاگش اعلام کرد و در ادامه مت مولنوگ با همکاری مایک لیتل b2 را گسترش داد و به این ترتیب وردپرس در سال 2003 ایجاد شد.

انتشار wordpress

سرانجام در، می 2003 اولین نگارش از وردپرس یعنی نگارش 0.70 به‌صورت رسمی منتشر شد و مت مولنوگ خوشحالی خود را از این بابت در وبلاگش اعلام می‌کند. در دسامبر همان سال ویکی وردپرس که امروز با نام WordPress Codex (مستندات وردپرس) شناخته می‌شود شروع به کار کرد.

تصاویری از اولین پیشخوان وردپرس و سایت وردپرس در نگارش 0.70 که با نگارش کنونی آن بسیار تفاوت دارد:

نگارش 1.0 wordpress

پیش از این نگارش به ترتیب نگارش‌های 0.71 / 0.71.1 / 0.72 منتشر شده بود تا اینکه اولین نگارش پایدار wordpress یعنی نسخه‌ی 1.0 این سیستم مدیریت محتوا در ژانویه 2004 آماده و منتشر شد.

این نسخه از wordpress به‌نام یک موسیقی‌دان جاز Miles Daves نام‌گذاری شد. در این نگارش برای اولین بار این قابلیت اضافه شد تا کاربر بتواند دسته‌بندی‌های گوناگونی برای نوشته‌های خود در نظر گیرد و هم‌چنین پیوندهای یکتای مناسبی را برای سئو ایجاد کند.

نگارش 1.2 wordpress

پس از انتشار نگارش اول وردپرس دو نسخه دیگر از wordpress منتشر شد تا اینکه در 22 می 2004 نگارش 1.2 wordpress منتشر شد. در این نسخه امکانات زیادی به wordpress اضافه شد که از مهم‌ترین آن‌ها اضافه شدن قسمت افزونه‌های وردپرس (Plugins) به wordpress بود که تحول بزرگی در این سیستم مدیریت محتوا ایجاد کرد که هم‌اکنون نیز بیشترین کاربرد را دارد، هم‌چنین پشتیبانی از تصاویر شاخص در وردپرس و رمزگذاری MD5 نیز به وردپرس اضافه شد.

نگارش 1.5 wordpress

روز به روز به تعداد کاربران و طرفداران wordpress افزوده میشد و در فوریه 2005 این نگارش منتشر شد و باز هم در این نسخه ویژگی‌های تازه‌ی wordpress آن‌را متمایزتر از پیش کرد، در این نگارش اولین باری بود که از پیشخوان وردپرس استفاده میشد، هم‌چنین امکان مدیریت پوسته wordpress و برای نخستین بار ساختار پوسته به wordpress افزوده شد و این نگارش به‌همراه یک پوسته پیش‌فرض آبی منتشر شد که این نگارش از وردپرس 900 هزار بار دریافت شد.

نگارش 2.0 wordpress

در دسامبر سال 2005 نگارش دوم wordpress منتشر شد، در نگارش‌های پیشین در پیشخوان مدیریتی آن تغییر رنگ‌هایی از سایه‌های سیاه و سفید و خاکستری به برخی از سایه‌های آبی وجود داشت. wordpress در این نگارش ویرایشگر پیشرفته TinyMCE که اکنون از آن در قالب‌بندی پست‌ها استفاده می‌کنید را معرفی کرد.

همین‌طور امکان بارگذاری تصاویر به wordpress اضافه شد و کاربران توانایی آپلود عکس‌ها را در نوشته‌هایشان داشتند، پیش‌نمایش پوسته‌ها از طریق screenshot.png به‌همراه ویژگی‌های تازه‌ی دیگر افزوده شد.

AJAX در این نگارش به پنل مدیریت تزریق شد و نقطه‌ی عطفی در تاریخچه‌ی وردپرس به حساب می‌آید.

همچنین اولین گردهمایی wordpress در سانفرانسیسکو و در سال 2006 برگزار شد.

نگارش‌های 2.1 / 2.2 / 2.3 wordpress

پس از نسخه‌ی دوم نگارش‌های زیادی از سال 2005 تا سال 2007 منتشر شد که تغییراتی در سیستم وردپرس به‌وجود می‌آمد تا در ژانویه 2007 نگارش 2.1 وردپرس و نگارش‌های پسین آن به ترتیب در می 2007 و سپتامبر 2007 منتشر شدند و در آن‌ها امکاناتی نظیر ذخیره خودکار، مدیریت رسانه‌های آپلود شده و بهینه‌سازی پایگاه داده‌ها، امکان پاک کردن سایت از نتایج موتورهای جستجوگر، پشتیبانی از ابزارک‌ها، اخبار بروزرسانی‌های wordpress ، مدیریت پیش‌نویس‌ها و نوشته‌ها، برچسب‌ها، پیشرفته شدن ویرایشگر TinyMCE و امکان پیوند یکتاهای گوناگون و فایل functions.php به هسته‌ی wordpress افزوده گردید.

نگارش 2.5 wordpress

پس از نگارش 2.3 نیز نگارش‌های فراوانی منتشر شد تا انتشار رسمی نگارش 2.5، این نسخه از وردپرس در سال 2008 منتشر شد و زیباترین پنل مدیریت وردپرس را تا آن زمان را داشت، از این نسخه پیشخوان مدیریت وردپرس شروع به شبیه شدن به چیزی که اکنون هست کرد. برای اولین بار در تاریخچه‌ی wordpress کاربران قادر به آپلود تصاویر مختلف یا پیوست پست‌های دیگر بودند، همین‌طور قابلیت جستجو برای نوشته‌ها و برگه‌ها افزوده شد.

نگارش 2.6 wordpress

این نگارش در جولای 2008 منتشر شد، با اینکه در وردپرس 2.1 ویژگی ذخیره خودکار معرفی شد اما در وردپرس 2.6 با اضافه کردن قابلیت بررسی اصلاح پیشین، پیشرفته‌تر شد، همین‌طور ویرایشگر TinyMCE بروزرسانی شد. علاوه بر این تغییرات کاربری، به توسعه دهندگان wordpress نیز نشانی‌های تازه‌ای ارایه شد که می‌توانست به منظور تعریف فهرست‌های گوناگون محتوا و افزونه، در فایل wp-config.php تعریف شود.

نگارش 2.7 wordpress

این نگارش از wordpress در دسامبر 2008 منتشر شد که در این زمان wordpress به سرعت در حال رشد بود و به هزاران وبلاگ‌نویس که ایده‌های بزرگ برای سایت‌های بزرگ آماده کرده‌اند، رسید. همه‌ی فریم‌ورک پنل مدیریت تغییر کرده است و یک سایدبار شامل پیوندهایی به ابزار اساسی مورد نیاز برای مدیریت یک سایت برای دسترسی زودتر افزوده شد.

پنل مدیریت به بخش‌های گوناگونی مانند انتشار (Publish)، برچسب (Tag)، دیدگاه‌ها (Comments) و… تقسیم‌بندی شد که علاوه بر این از دو ویژگی سودمند Screen Option و Quick Press در این آپدیت استفاده شد.

نوشتن فوری (Quick Press) ارسال را ساده‌تر و زودتر از پیشخوان انجام می‌داد و با استفاده از گزینه تنظیمات برگه (Screen option) آیتم‌هایی که کاربر تمایلی به نمایش آن‌ها را نداشت، قابلیت پنهان شدن را داشتند.

برخی ویژگی‌های دیگر شامل نصب افزونه وردپرس با یک کلیک، چینش دوباره بخش‌های پیشخوان و… در این نگارش معرفی شدند.

نگارش 2.8 wordpress

این نگارش در ژوئن 2009 منتشر شد و قابلیت کشیدن و رها کردن ابزارک‌ها در آن فراهم شده بود که در اکتبر همین سال اعلام شد wordpress بزرگ‌ترین برند مورد استفاده توسط کاربران CMSها در جهان است.

نگارش 2.9 wordpress

با انتشار این نسخه در دسامبر 2009 دیگر نوشته‌ها بصورت مستقیم پاک نمی‌شدند و به سطل زباله‌دان انتقال پیدا می‌کردند، هم‌چنین ویژگی‌هایی همانند تنظیمات برای پیوند کردن تگ‌ها و نمایش مرتب دیدگاه‌ها بر اساس زمان نیز فراهم شد و یک بروزرسانی دیگر نیز در TinyMCE رخ داد.

نگارش 3.0 wordpress

در ژوئن 2010 منتشر شد که تغییرات بسیاری رو در وردپرس ایجاد کرد، برای نخستین بار بود که به کاربر اجازه داده می‌شد در هنگام نصب wordpress ، رمز عبور را انتخاب کند و وردپرس چند سایته یا همان چند کاربره (MU) در پروژه معمولی وردپرس اقدام شد. ویژگی پست‌تایپ‌های شخصی معرفی شد و فهرست‌ها و پیوندهای کوتاه به آن اضافه شدند، گفتنی است که این نگارش از وردپرس به همراه یک پوسته پیش‌فرض تازه در اختیار کاربران وردپرس قرار گرفت.

در سپتامبر 2010 مت مولنوگ اعلام کرد که امتیاز نام تجاری وردپرس را از مالکیت حقیقی به مالکیت حقوقی موسسه‌ی وردپرس منتقل می‌کند و در همین ماه، شرکت مایکروسافت برگه‌ی اینترنتی پروژه‌ی Windows Live Spaces را با سیستم مدیریت محتوای وردپرس راه‌اندازی کرد.

نگارش 3.1 wordpress

اضافه شدن نوار ابزار در هنگام تماشای سایت وردپرسی و تغییرات جزیی دیگر از امکاناتی بود که در این نسخه فراهم شد که این نگارش از در فوریه 2011 منتشر شد.

نگارش 3.2 wordpress

پنل مدیریت wordpress تغییرات زیادی داشته و به طور کامل باز‌طراحی شده است، بکارگیری کدهای Css سبک، بارگذاری پنل مدیریت را سریع‌تر کرده است. از ویژگی‌های دیگر این ورژن ابزار قوی Full Screen Editor است که تجربه نوشتن با پهنای کامل را فراهم ساخته است. این نگارش از در جولای 2011 به همراه پوسته‌ی تازه 2011 منتشر شد.

نگارش 3.3 و 3.4 wordpress

در این دو نسخه تمرکز تیم وردپرس بر روی کاربردپذیر بودن وردپرس برای کاربران عادی و پوسته‌های آن بوده است. آپلود راحت‌تر فایل‌ها از طریق کشیدن و رها کردن، نوار ابزار، سربرگ‌ها، پس‌زمینه سفارشی از جمله ویژگی‌های بودند که لذت تجربه استفاده بهتر از وردپرس را برای کاربران فراهم ساختند.

نگارش 3.5 wordpress

وردپرس 3.5 در دسامبر 2012 به‌صورت همگانی در دسترس قرار گرفت. در مقایسه با تاریخچه وردپرس و نگارش‌های پیشین، در این نگارش مدیر رسانه (Media Manager) شگفت‌انگیز بود و راه‌های دیدنی و دِل‌رُبایی برای مدیریت همه‌ی رسانه‌های شما در وبلاگ و یا سایت‌تان ارایه می‌داد.

این نگارش برای صفحه نمایش Apple Retina ساخته شد که از نگارش با شفافیت بالا پنل مدیریت پشتیبانی می‌کرد و اهمیتی نداشت از چه دستگاهی برای دسترسی به سایت استفاده کنید. کیفیت تصویر همواره چشم‌گیر بود. در این نسخه از پوسته‌ی پیش‌فرض 2012 رونمایی شد.

نگارش 3.6 wordpress

این نسخه در اول آگوست 2013 منتشر شد و مشهودترین تغییر آن پوسته‌ی پیش‌فرض 2013 بود، همین‌طور بهبود و بهینه‌سازی رابط کاربری وردپرس در این نگارش انجام شد.

نگارش 3.7 wordpress

در اکتبر 2013 با انتشار این نسخه‌ی وردپرس امکان آپدیت خودکار وردپرس عرضه شد و همین‌طور یک قدرت‌سنج رمز عبور نیز به وردپرس افزوده شد.

نگارش 3.8 wordpress

در دسامبر 2013 وردپرس برای اولین‌بار در ورژن 3.8 خود، حالت پاسخگو یا همان ریسپانسیو را برای پوسته‌هایش در نظر گرفت. این حالت در واقع همان سازگاری وردپرس با هر نوع دستگاهی همانند موبایل، تبلت و… بود که شاهد یک ظاهر مدیریتی تازه‌ای بودیم. این تغییرات نه تنها در ظاهر بلکه در بهینه‌سازی کدهای آن نیز بوده است و کاربران وردپرس در این نسخه تجربه‌ی تازه‌ای از کار با wordpress را به‌دست آوردند

نگارش 3.9 wordpress

در آپریل 2014 نسخه 3.9 وردپرس منتشر شد، در این نسخه تمرکز بیشتر بر روی ویرایشگر wordpress بود، هم‌چنین امکان دِرَگ کردن عکس‌ها و آپلود ساده‌تر، در این نگارش فراهم شد، در واقع با هر بار انتشار نسخه‌ی تازه‌ای از wordpress تغییرات بیشتری در پیشخوان مدیریتی ایجاد می‌شد.

نگارش 4.0 wordpress

در نگارش چهارم وردپرس نیز شاهد تغییرات فراوانی بودیم که از مهم‌ترین آن‌ها: گزینش زبان هنگام نصب wordpress ، تغییرات در ویرایشگر متون، تغییرات در ساختار و بهینه‌سازی کتابخانه‌ی رسانه‌ها، تغییرات در شخصی‌سازی پوسته‌ها، بهینه سازی در بخش افزونه‌ها، تغییر زبان سایت از بخش تنظیمات بود.

شاید مرور این تغییر و تحولات زمان زیادی را از ما نگیردولی اگر به تاریخ توجه کنیم، متوجه خواهیم شد که زمان زیادی گذشته و افراد زیادی تلاش کردند تا wordpress ، امروز به عنوان برترین سیستم مدیرت محتوای وردپرس شناخته شود.

اطمینان داریم، تغییرات در wordpress تا به همین‌جا به پایان نخواهد رسید و در آینده شاهد تغییرات بیشتر و چشم‌گیری در ویژگی‌ها و قدرت وردپرس خواهیم بود و به امید اینکه ما هم در این پیشرفت بتوانیم نقشی داشته باشیم.