کاربرد پروتوتایپ در طراحی سایت

 وقتی صحبت از پروتوتایپ می شود منظور طرحی محاوره ای است که به کاربر اجازه می دهد تا بین صفحات سایت بگردد و از قابلیت هایی مثل منو های دراپ داون استفاده کند. پروتوتایپ وب می تواند نسخه ی آزمایشی از یک وب سایت بعد از تولید و طراحی آن باشد. پروتوتایپ می تواند از یک طراحی کاغذی گرفته تا html ، و قابل کلیک کردن باشد.. راه های مختلفی برای ساختن پروتوتابپ وجود دارد. ما مثال های قابل کلیک پروتوتایپ را در پاورپوینت و سندهای pdf و حتی مایکروسافت ورد دیده ایم. نسخه های بسیاری از ابزار های برای ساخت و ایجاد پروتوتایپ در بازار موجود می باشد که برای آسان کردن این کار استفاده می شوند.

دلایل اهمیت و لازمه پروتوتایپ در طراحی سایت

 طراحان سایت نیز همانند یک سازنده، معمار یا نقاش، قبل از شروع کار از یک طرح خام اولیه، نقشه ابتدایی یا شمای کلی استفاده می کنند. استفاده از پروتوتایپ در طراحی سایت به درک بهتر قابلیت های سایت و سازماندهی آن کمک بسیاری می کند.

محدودیت های پرتوتایپ چیست؟

همانطور که پیشتر اشاره شد پرتوتایپ تنها یک نمونه است از این رو قابلیت ذخیره سازی اطلاعات را ندارد و همچنین پرتوتایپ به هیچ عنوان قادر به انجام محاسبات مربوط به سایت نیست.

درحقیقت پرتوتایپ در کار طراحی سایت یک وب سایت کامل است بدون هیچ گونه گرافیکی که از یک سری صفحات سیاه و سفید تشکیل شده است.

بنابراین شکل ظاهری پرتوتایپ با شکل نهایی سایت بسیار متفاوت است و مشاهده آن ممکن است سبب شود کارفرما درک درستی از شکل نهایی سایت نداشته باشد. بنابر این پیش از ارائه پرتوتایپ به کارفرما باید هدف از طراحی آن و آنچه قرار است از آن به دست آوریم را شرح دهیم.

بسیاری از کارفرمایان تصور می کنند پرتوتایپ در کار طراحی سایت سرعت طراحی را پایین آورده و هزینه زیادی را به آن ها تحمیل می کند در حالیکه این طورنیست و پرتوتایپ در کارطراحی سایت درنهایت به صرفه جویی در وقت و انرژی می انجامد.

مزایای استفاده از پرتوتایپ در طراحی سایت

وقتی طراح سایت برای طراحی پروتایپ وقت می گذارد در واقع به خودش کمک می کند تا آنچه را کارفرما می خواهد اجرا کند نه تصورات ذهنی خود از پروژه را و این به معنای افزایش رضایت کارفرما و افزایش کیفیت محصول نهایی است.

پرتوتایپ در کار طراحی سایت به شما این امکان را می دهد که پیش از طراحی نسخه نهایی تمام ایده ها و نظرات را مورد آزمون و سنجش قرار دهید و تنها آنهایی را که کاربردی تر هستند در نسخه نهایی اجرا کنید.با شروع طراحی سایت معمولا یک سری ایده ها به ذهن طراح و صاحب ایده خطور می کند که به جزئیات سایت مرتبط است و اجرای آن ممکن است با اهداف اصلی سایت مغایرت داشته باشد.

بنابراین پرتوتایپ در کار طراحی سایت به شما این امکان را می دهد که از ورود ابتکاراتی که طرح را تحت الشعاع قرار می دهد پیشگیری کنید.پرتوتایپ در کار طراحی سایت سبب می شود محصول نهایی از بالاترین کیفیت و اعتبار برخوردار باشد.به این ترتیب در زمان هم به شکل قابل ملاحظه ای صرفه جویی خواهد شد.

معایب استفاده از پروتوتایپ

اصلی ترین عیب این کار صرف زمان بیشتری برای طرح ریزی پروژه قبل از شروع واقعی تولید است. این موضوع زمانی اهمیت پیدا می کند که مدیران و سهامداران نگران تمام شدن وقت در نظر گرفته شده برای تحویل کار هستند. اگر کارها درست برنامه ریزی شوند تولید پروتوتایپ زمان زیادی نمی گیرد و در طول مراحل واقعی تولید زمان زیادی صرفه جویی می شود زیرا تولیدکنندگان دقیقا می دانند که چه کارهایی باید بکنند.

همان طور که اشاره شد هزینه ی تغر در سایت طراحی شده بیشتر از هزینه ی ساخت پروتوتایپ است. مشکلی که خیلی از تولیدکنندگان با آن روبرو هستند انتخاب ابزار مناسب و متد مناسب برای تولید پروتوتایپ است. ابزارها و متد های زیادی وجود دارد که انتخاب درست از بین آن ها نیازمند تجربه و یادگیری است.

انواع روش‌های تهیه‌ی پروتوتایپ

روش‌های تهیه‌ی پروتوتایپ به دو نوع عمده تقسیم می‌شوند. روش‌های با دقت بالا و روش‌های با دقت پایین.

پروتوتایپ با دقت پایین

در این روش، کاربردِ نمونه‌ی اولیه یا نمونه‌های مشابه آن، مورد آزمایش قرار می‌گیرد. مثلا ممکن است یک نمونه‌ی ناقص که تنها شامل برخی ویژگی‌های طرح نهایی است مورد آزمایش قرار گیرد، یا نمونه‌ای که از موادی متفاوت از آنچه برای ساخت نمونه‌ی نهایی به‌کار می‌رود، مانند چوب، پلاستیک، کاغذ یا فلز ساخته ‌شده است. پروتوتایپ‌های با دقت پایین، نمونه‌هایی هستند که با هزینه‌ی اندک و به‌سادگی تهیه می‌شوند یا تنها تجمسی از طرح نهایی هستند.
برخی از روش‌های تهیه‌ی پروتوتایپ‌ با دقت پایین عبارتند از:

• استوری‌بورد یا طرح مصور داستان؛
• رسم و نقشه‌کشی ساده (البته برخی مانند بیل باکستون (Bill Buxton) پیشگام عرصه‌ی ارتباط انسان و کامپیوتر، نقشه‌کشی را به عنوان روشی برای تهیه‌ی پروتوتایپ قبول ندارند)؛
• دسته‌بندی کارت‌ها؛
• جادوگر شهر اُز (پاردایم اُز).

مزیت‌های پروتوتایپ با دقت پایین:

• سرعت بالا و هزینه‌ی پایین؛
• امکان ایجاد تغییرات در زمان کم و آزمایش‌های پی‌در‌پی؛
• در دسترس بودن؛
• به‌جای تمرکز بر جزئیات پنهان در حین تغییرات کند و تدریجی، با کمترین هزینه و وقت به طراح دیدی کلی از محصول می‌دهد؛
• فارغ از توانایی و میزان تجربه، هر کسی می‌تواند یک نسخه‌ی ابتدایی از یک محصول تهیه کند و نظر کاربران و طرف‌های درگیر را بسنجد؛
• فرایند تفکر طراحی را تقویت می‌کند.

عیب‌های پروتوتایپ با دقت پایین:

• به‌اندازه‌ی کافی واقع‌گرا نیست. ابتدایی بودن این پروتوتایپ‌ها باعث می‌شود نتایج حاصل از آزمایش آنها همیشه معتبر نباشد.
• بسته به نوع محصول‌‌تان ممکن است چنین پروتوتایپی مناسب آزمایش گروه هدف‌تان نباشد. به‌طور مثال اگر محصول‌تان باید متناسب با کاربر، ویژگی‌های خاصی داشته باشد (مثلا محصولی که برای معلولین و افراد با نیازهای ویژه طراحی شده است)، یک نمونه‌ی ابتدایی که همه‌ی ویژگی‌های محصول نهایی را ندارد،‌ نمی‌تواند معیار خوبی برای سنجش واکنش کاربر نهایی باشد.
• چنین نمونه‌هایی معمولا حس اختیار را از مصرف‌کننده می‌گیرند زیرا آنها حین استفاده از نمونه‌ی اولیه باید پیوسته به ارزیاب گزارش بدهند که چطور از محصول نهایی استفاده خواهند کرد!

پروتوتایپ با دقت بالا

پروتوتایپ‌های با دقت بالا از نظر ظاهر و عملکرد شباهت بیشتری به محصول نهایی دارند. به‌طور مثال نمونه‌ی پلاستیکی سه‌بُعدی با اجزای متحرک (که امکان کار با نمونه را به‌شکلی مشابه استفاده از محصول پایانی به کاربر می‌دهند) در مقایسه با یک نمونه‌ی چوبی قابل‌اعتمادتر است. به‌همین شکل، نمونه‌ای از یک سیستم نرم‌ افزاری که با ابزاری مانند Adobe Illustrator ارائه می‌شود، خیلی با دقت‌تر از نمونه‌ای است که روی کاغذ توصیف شده است.

مزیت‌های پروتوتایپ با دقت بالا:

• افرادِ درگیر پیوسته تجسم ذهنی‌شان را در واقعیت می‌بینند و می‌توانند درباره‌ی قابلیت تأمین خواسته‌ها و نیازهایشان تصمیم بگیرند؛
• داده‌های حاصل از آزمایش این نمونه‌ها توسط کاربران اعتبار و کاربردپذیری بالاتری دارند. هرچه پروتوتایپ به نمونه‌ی نهایی نزدیک‌تر باشد، تیم طراحی می‌تواند با اطمینان بیشتری به واکنش کاربر به محصول و برهم‌کنش آنها نسبت به یکدیگر تکیه کند.

عیب‌های پروتوتایپ با دقت بالا:

• معمولا زمان طولانی‌تری برای تهیه‌ی آنها نیاز است؛
• هنگام کار با نمونه، کاربران تمایل بیشتری به نظر دادن درباره‌ی ویژگی‌های ظاهری و سطحی دارند؛
• پس از صرف ساعت‌ها و روزها برای تهیه‌ی یک نمونه‌ی دقیق و مشابه محصول اصلی، معمولا طراحان میلی به ایجاد تغییرات جدید نشان نمی‌دهند؛
• پروتوتایپ‌های نرم‌ افزاری معمولا درباره‌ی کیفیت و جذابیت محصول نهایی تأثیر نادرستی بر کاربران می‌گذارند؛
• ایجاد تغییرات در پروتوتایپ ممکن است زمان زیادی بطلبد و در نتیجه کل پروژه به تأخیر بیفتد.

با توجه به مزیت‌ها و عیب‌های این دو روش، روشن است که پروتوتایپ‌های با دقت پایین در مراحل آغازین تفکر طراحی به‌کار می‌روند و پروتوتایپ‌های با دقت بالا در مراحل پایانی و پس از اصلاح و ویرایش پرسش‌های آزمون مورد استفاده قرار می‌گیرند.

منظور از وفاداری در طراحی پروتوتایپ چیست؟

چه سطوحی از وفاداری وجود دارند؟

• وفاداری کم: روش‌های با وفاداری کم مانند طراحی‌های قلم و مداد باعث تولید پروتوتایپ‌هایی با وفاداری دیداری و محتوایی پایین می‌شوند که امکان ارزیابی و ایجاد تغییرات سریع را فراهم می‌کند. بدین ترتیب کاربر مجبور می‌شود که بر روی کارکرد برنامه تمرکز کند و به جای نکات ظاهری بر روی شیوه عملکرد برنامه تمرکز داشته باشد.

• وفاداری متوسط: ابزارهای مبتنی بر رایانه مانند Visio آنچه که پروتوتایپ با وفاداری متوسط می‌نامیم را با استفاده از شبکه‌های سیمی و گردش کاری تولید می‌کنند. این سطح از وفاداری برای نمایش رفتار سیستم و تعیین رفع نیازهای کاربر و همچنین ارزیابی تجربه کاربری استفاده می‌شود.

• وفاداری بالا: پروتوتایپ‌های با وفاداری بالا می‌توانند چنان واقعی باشند که در برخی موارد با محصول نهایی اشتباه گرفته شوند. همچنین تولید این پروتوتایپ‌ها به زمان بسیار بیشتری نیاز دارد. ابزارهایی مانند  InVision، Sketch، Figma، Adobe XD، Farmer و مواردی از این دست امکان ایجاد پروتوتایپ‌های با وفاداری بالا را به کاربران غیر تکنیکی ارائه می‌کنند. با این‌که این نوع پروتوتایپ‌ها را نمی‌توان به کد قابل استفاده تبدیل کرد؛ اما برای تست قابلیت استفاده یا اهداف تمرینی در ادامه مراحل طراحی بسیار مفید خواهند بود.

راهنمای تهیه‌ی پروتوتایپ

فراموش نکنید که پروتوتایپ ابزاری برای آزمودن سریع راه‌حل است. در ادامه چند توصیه برای‌تان داریم:

ساختن را شروع کنید

تفکر طراحی معمولا نسبت به اقدام و عمل تردید دارد! بنابراین اگر نسبت به آنچه برای دستیابی به آن تلاش می‌کنید چندان مطمئن نیستید، بهترین کار این است که به آن عینیت ببخشید. با ساخت پروتوتایپ ایده‌تان را به‌شکلی سخت و مجسم می‌بینید و بهتر می‌توانید نقص‌هایش را برطرف کنید و آن را بهبود ببخشید.

بیش از اندازه وقت‌ صرف آن نکنید

سرعت حرف اول را در تهیه‌ی پروتوتایپ می‌زند! هرچه بیشتر روی آن وقت بگذارید، بیشتر دل‌بسته‌ی ایده‌تان می‌شوید و بنابراین احتمال ناتوانی در قضاوت و سنجش بی‌طرفانه‌ افزایش می‌یابد.

آنچه را می‌خواهید بسنجید، مشخص کنید

پروتوتایپ برای سنجش عنصر یا موضوعی خاص ساخته می‌شود. از این موضوع غافل نشوید اما در عین‌ حال چنان هم متمرکز آن نشوید که نکته‌ها و کشف‌های جنبی از چشم‌تان پنهان بمانند.

با تمرکز بر ویژگی‌های کاربر پروتوتایپ بسازید

پروتوتایپ با هدف آزمایش رفتار و نیازهای پیش‌بینی‌شده‌ی کاربر ساخته می‌شود. از فاصله‌ی انتظارات و واقعیات درس بگیرید و ایده‌هایتان را بهبود ببخشید.
ساخت پروتوتایپ روشی مؤثر برای عینیت بخشیدن به ایده‌های خود یا مشتری‌تان است. همان‌طور که گفتیم به دو روش می‌توان پروتوتایپ ساخت که هریک از آنها مزایا و معایبی دارند. بنابراین طراحان با توجه به زمان و بودجه‌ای که در اختیار دارند باید درباره‌ی تناسب و انتخاب یکی از این دو روش تصمیم بگیرند.

بایدها و نبایدهای پروتوتایپ چیست؟

• از همان ابتدا با گوشزد کردن این نکته به کاربران و ذینفعان که پروتوتایپ روشی برای یافتن پاسخ برای سؤالات است و نه نمایش محصول نهایی، سطح انتظارات آن‌ها را تعیین کنید.
• نسخه با وفاداری بالای پروتوتایپ خود را به صورت واقعی طراحی کنید (مثلاً تأخیر در پاسخ‌دهی را نیز در آن بگنجانید) تا کاربران و ذینفعان زمانی که آن را با نسخه نهایی محصول مقایسه می‌کنند، ناامید نشوند.
• قالب‌ها و نسخه‌های تهیه شده را ذخیره کنید تا در پروژه‌های بعدی مورد استفاده قرار دهید.

• ویژگی‌هایی که در محصول نهایی وجود نخواهند داشت را در پروتوتایپ نگنجانید.
• کمال‌گرا نباشید. خوب بودن کافی است. هدف از تهیه سریع پروتوتایپ ارائه ذهنیتی از محصول نهایی به همه افراد است.
•  همه چیز را پروتوتایپ نکنید!

نتیجه گیری

پروتوتایپ برای به دست آورد توافق و نظر سهامداران مختلف پروژه استفاده می شود. پروتوتایپ وب نسخه ی آزمایشی از وبسایت در مراحل اولیه ی تولید آن است. معمولا کار با پروتوتایپ وب در چند مرحله تست صورت می پذیرد تا اطمینان از درستی کارکرد همه چیز قبل از شروع به تولید به دست آید. سوال استفاده از وبسایت، سوال دیگری می شود: آیا حاضر به قبول ریسک تولید بدون در نظر گرفتن فرضیات اولیه هستید یا خیر؟ با وجود اینکه نیاز به صرف وقت قبل ازتولید و انتخاب ابزار مناسب و یادگیری آن می باشد ،اما استفاده از آن بهتر از تولید وبسایتی که بعدا کار نمی کند و تست نشده است.